Za najbardziej skuteczną procedurę ujawniania i eliminowania marnotrawstwa w projektach usprawnień Lean Management w ochronie zdrowia uważa się mapowanie strumienia wartości. VSM[1], które jest jest graficzną prezentacją przejścia typowego pacjenta przez wyodrębniony proces leczenia, ze statystycznym pomiarem parametrów wszystkich wykonywanych procedur medycznych, niemedycznych i czasów oczekiwania oraz przepływu informacji pomiędzy pacjentem i personelem.
Zebranie wszystkich danych niezbędnych do prawidłowego wykonania VSM jest dużym wyzwaniem dla kierownictwa i personelu podmiotów uczestniczących w procesie leczenia, ponieważ wymaga ustalenia sposobów komunikacji oraz kosztów i czasu trwania podprocesów w każdej fazie oddzielnie (koszty poszczególnych zasobów: powierzchnia sal i liczba łóżek, personel, wykorzystane urządzenia, leki i materiały). Są to zwykle informacje rozproszone w różnych komórkach ewidencyjnych (księgowość, laboratorium, apteka, izba przyjęć itd.), a także często niepodlegające żadnej ewidencji. W efekcie przeprowadzenia VSM otrzymujemy zintegrowaną wiedzę o całym procesie leczenia, przebiegającym poprzez wszystkie zaangażowane komórki organizacyjne, rozpoczynając od statystycznych efektów leczenia i poziomu zadowolenia pacjentów (CSI), poprzez szczegółowe parametry wszystkich wykonanych procedur, aż do stanu pacjenta na wejściu, czyli na etapie diagnozy.
Oprócz przepływu osób, materiałów i informacji VSM podsumowuje wszystkie czasy wykonywania procedur (PT)[2] oraz całkowity czas przejścia pacjenta przez proces (LT)[3]. Praktyka projektów z wykorzystaniem VSM w USA, Wielkiej Brytanii czy krajach skandynawskich wskazuje na bardzo znaczący efekt poznawczy analizy strumienia wartości dla całego personelu medycznego, a także samych pacjentów.
Krajowe Standardy Wdrożenia VSM w polskim systemie ochrony zdrowia będą zawierać następujące wytyczne:
Mapa stanu obecnego (As-Is) strumienia wartości dla wybranego procesu jest wstępnym etapem poprzedzającym analizę przyczyn ujawnionego marnotrawstwa i propozycje zmian oraz usprawnień w procesie, zmierzających do opracowania mapy stanu docelowego (To-Be). Stan docelowy procesu powinien być definiowany jako ambitny, ale możliwy do osiągnięcia, przy założeniu zrealizowania wszystkich usprawnień (BCP)[4]. Porównanie stanu To-Be ze stanem As-Is wskazuje na potencjał poprawy procesu, ale także implikuje konieczność opracowanie ścieżki dojścia (Road Map), przy wykorzystaniu takich narzędzi Lean Management jak: A3 Report, Project Charter, 5S, Standard Work, SMED, Poke Yoke, Heijunka Box, TPM, Kanban, Visual Management. Najważniejszym elementem analizy porównawczej As-Is / To-Be powinna być wycena finansowych i pozafinansowych efektów wdrożenia, z uwzględnieniem czasu koniecznego do przeprowadzenia zmian.
________________________________________
[1] Poksinska B., The Current State of Lean Implementation in Health Care, Quality Management in Health Care: October/December 2010 - Volume 19 - Issue 4 – s. 319–329.
[2] Processing Time[3] Lead Time
[4] BCP – Best Current Practice – procedury leczenia uznane za najbardziej efektywne wg aktualnego stanu wiedzy.